Literatuur

10723

De Japanse literatuur is zeer rijk en gaat terug tot de vroege 6de eeuw. De vroegste boeken zoals de Hojoki handelen over streekverhalen in dicht- en verhaalvorm. Tot de dag van vandaag bevat de Japanse literatuur verwijzingen naar gedichten en verhalen uit deze bundels.

Een wat later hoogtepunt is echter de periode van de vrouwen dagboeken of shikki. Bekend uit deze periode is bijvoorbeeld het boek van een hofdame, lady Nijo, vol prachtige beschrijvingen en korte gedichten. Een ander boek uit deze periode is de Genji Monogatari, het verhaal van Prins Genji, geschreven door Murasaki Shikibu.

Gedichten vormen een belangrijk onderdeel van de Japanse literatuur. Aan het keizerlijk hof was het maken van haakgedichten een hooggeschat tijdverdrijf. Een persoon dichte voort op het thema van het gedicht van een ander. Dit kan direct in de vorm van een gezelschapsspel, of later, gepenseeld in briefvorm. De vorm of het metrum van de gedichten ligt al vast sinds het prille begin. De haiku bijvoorbeeld, het 3 regelig gedicht bestaat altijd uit 5-7-5 lettergrepen. Ook de andere gedichten hebben een strak schema waarvan niet mag worden afgeweken.

Ook in later eeuwen is de Japanse letterkunde zeer productief. Er is een overvloed aan toneelstukken, gestileerd zoals de Noh, of uitbundig als de Kabuki en de Kyogen. De theaterstukken verwijzen vaak naar gebeurtenissen in de tijd dat er werd gevochten om de heerschappij van het Japanse rijk. De samoerai verhalen, de vele veldslagen, de opofferingen van vrouwen en kinderen, dit alles was een rijke bron.

Ook de Japanse vorm van het boeddhisme vermengd met het eigen Japanse geestenrijk en vele boeddhistische halfgoden is een belangrijk thema. En de bovennatuurlijke eigenschappen die aan sommige dieren worden toegedicht zorgen voor groot aantal sagen en legenden.

Sinds midden vorige eeuw kunnen ook niet-Japanse lezers hun hart ophalen aan de Japanse letterkunde. Van de Genji bestaan zelfs twee belangrijke vertalingen die zo van elkaar afwijken dat duidelijk wordt hoe moeilijk het soms is een boek te vertalen. Door de vele verwijzingen heeft een tekst vaak meerdere lagen en kunnen de gebruikte karakters meerdere betekenissen hebben.

Vooraanstaande schrijvers uit de 20e eeuw zijn de Nobelprijs winnaar Yasunari Kawabata, als ook Junichiro Tanizaki en de door zelfdoding vroeg overleden Yukio Mishima.

Op dit moment is Haruki Murakami Japans bekendste schrijver. Nederlandse vertalingen van zijn werk zijn goed verkrijgbaar in de boekhandel.