Elke cultuur heeft zijn eigen regels en de Japanse cultuur is daarop geen uitzondering. Voor een buitenstaander zijn deze regels niet altijd even duidelijk maar gelukkig is er veel informatie te vinden op dit gebied.
Bij een ontmoeting wordt er in Japan vaak gebogen in plaats van handen schudden. De diepte van de buiging zegt iets over de relatieve hiërarchie van de verschillende personen bij zo'n ontmoeting.
Verder is het in gezelschap onbeleefd om jezelf in te schenken. Als er een fles bier, wijn of kruikje sake op tafel staat, schenkt iemand niet voor zichzelf in maar ook voor degene naast zich. Die schenkt op zijn of haar beurt de ander weer in. Een glas dient met twee handen licht te worden vastgehouden en zo te worden aangereikt. Hetzelfde geldt voor de visitekaartjes. Deze hoor je met twee handen aan te pakken of aan te geven. Het overhandigde kaartje behoor je aandachtig te lezen voordat het wordt weggestopt.
Bij het eten met stokjes kun je uit gemeenschappelijke schalen iets met je eigen stokjes pakken. Helemaal correct is het om de stokjes om te draaien het voedsel met je achterkant van je stokjes te pakken en dan vanaf je eigen bord of kommetje met de weer omgedraaide stokjes op te eten. Het is erg onbeleefd om de eetstokjes rechtop in een kom rijst of een schaal te zetten. Dat is terug te leiden op een boeddhistische ceremonie bij crematies en roept dus onprettige associaties op.
Mensen uit Japan vinden de westerse gewoonte om in een zakdoek te snuiten en diezelfde zakdoek weer in een zak te stoppen nogal vies. Let er op dat als je in een Japans huis wordt uitgenodigd, je je schoenen uittrekt bij de voordeur. In Japan wordt dat als hygiënischer gezien. Zo breng je het straatvuil niet in huis. Om die reden wassen Japanners ook vaak hun handen direct bij binnenkomst. Binnenshuis worden slippers gedragen en vlak voor de wc staat een extra paar dat moeten worden gebruikt als de wc bezocht wordt.
Voor westerlingen is het soms weer vreemd om het badwater met meerder personen te delen. In traditionele hotels en in gezinnen is dit heel gebruikelijk. De badhuizen werken volgens hetzelfde principe. Je wast je eerst grondig met zeep op een krukje naast het bad, spoelt je af, en gaat dan pas in het water zitten. Heet water was altijd schaars en dus werd een bad maar een keer gevuld. De man in het gezin ging vaak als eerste in bad, dan de kinderen en als laatste de vrouw.
Mensen die niet uit Japan komen praten vaak op een wat luidere toon dan in Japan gebruikelijk is. De toon waarop personen met elkaar praten is nauw verbonden met een gevoel van beleefdheid, net als het gebruik van bepaalde woorden. Soms lijkt het dan ook alsof er overdreven beleefde constructies worden gebruikt, in gesprekken maar ook in briefjes en faxen. Op de pagina over taal vindt je daar meer over.
Ook vinden Japanners het niet altijd prettig een directe vraag te moeten antwoorden. Door slechts de keus tussen ja en nee te hebben ze het gevoel vastgepind te worden. Ook zullen mensen soms heel ontwijkend reageren als hen iets in het Engels wordt gevraagd. Omdat men het als vervelend ervaart om fouten te maken zegt men liever niets. Vooral over dit gevoel van gezichtsverlies en het besparen daarvan bij anderen is veel geschreven.
Bij een rit in de metro tijdens de ochtend- of avondspits lijken alle ideeën over beleefdheid niet erg te kloppen. Zeker als er zich nog eens als nog tien mensen in de overvolle coupe naar binnen dringen. Maar als je oplet zul je zien dat ze zich met hun rug naar degenen die ze duwen draaien. Hierdoor is het duwen niet persoonlijk meer en hoeft degene die geduwd wordt zich niet gepikeerd te voelen. Maar voor een niet Japanner is dat soms een moeilijk te begrijpen onderscheid.
Een standaard werk over de Japanse maatschappij is geschreven door Ruth Benedict en heet 'The Chrisantemum and the Sword'. Verder hebben Ian Buruma en Karel van Wolferen indringende boeken en artikelen geschreven over de vele aspecten van de Japanse cultuur.